Vatikan’da dün 1915 olayları için düzenlenen pazar ayininde ‘soykırım’ ifadesini kullanan Papa Françesko'nun sözleri Türkiye'nin tepkisine neden oldu. Vatikan’ın Ankara Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı'na çağrılarak, "Hayal kırıklığı ve üzüntü duyduk. Güven kaybına yol açtı” mesajı verildi. Ardından Türkiye, Vatikan Büyükelçisi Mehmet Paçacı'yi istişarelerde bulunmak için geri çağırdı. Başbakan Ahmet Davutoğlu, "Papa'ya ve bulunduğu makama yakışmadı" dedi.

Katolik dünyasının dini lideri Papa Françesko, Vatikan’da düzenlenen ayinde 1915’te yaşanan Ermeni tehciri için ‘soykırım’ ifadesini kullandı.

Papa 2’nci Jean Paul, 2001 yılında Ermenistan’a yaptığı ziyaret sırasında Ermeni Apostolik Kilisesi Katolikosu 2’nci Karekin ile ortak bir bildiri yayınlamış ve bu metinde 1915 olaylarından “genellikle 20’nci Yüzyılın ilk soykırımı olarak görülen” şeklinde bahsedilmişti. Ancak dün "soykırım" sözü ilk kez bir papa tarafından telaffuz edildi. Paskalya Bayramı’ndan sonraki Kutsal Pazar günü ve 1915 olaylarının 100’üncü yılı olması nedeniyle dün Vatikan’ın ünlü Aziz Petrus Bazilikası’nda düzenlenen büyük ayinde konuşan Papa Françesko, “Son yüzyılda insanlık ailemiz 3 büyük ve eşi görülmemiş trajedi yaşamıştır. Bunların ilki, ‘genel olarak 20’nci yüzyılın ilk soykırımı olarak görülen’ ve ilk Hıristiyan toplum olan siz Ermeni halkının yanı sıra, Katolik ve Ortodoks Suriyelilere, Asurilere, Keldanilere ve Yunanlara çarpandır. Piskoposlar, rahipler, dindarlar, kadınlar, erkekler, yaşlılar ve hatta savunmasız çocuklar ve hastalar bile öldürülmüştür” dedi.

TÜRK DIŞİŞLERİ'NDEN PAPA'YA TEPKİ

Papa, diğer iki büyük trajediyi ise Nazizm ve Stalinizm dönemlerinde işlenen suçlar ve Ruanda, Kamboçya, Burundi ve Bosna’da gerçekleşen kitlesel katliamlar olarak saydı. Papa Françesko, bu açıklamasıyla kamuya açık bir ortamda 1915 olayları için ‘soykırım’ kelimesini telaffuz eden ilk papa oldu.

Ayine, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Ermeni Apostolik Kilisesi Katolikosu 2’nci Karekin, Kilikya Katolikosu 1’inci Aram ve Dünya Ermeni Katolikleri Patriği 19’uncu Nerses Bedros’un da aralarında bulunduğu üst düzey temsilciler ve Ermeni cemaati katıldı. Papa Françesko, “Sevgili Ermeniler, bugün, atalarınızın acımasızca maruz kaldığı o toplu ve delice kıyımın, trajik olayın yüzüncü yılını, acıdan parçalanmış yüreklerimizle, ama umutla anıyoruz. Onları hatırlamak gereklidir ve aksine buna zorunluyuz. Çünkü belleğin olmadığı yerde, kötülük yarayı hala açık tutuyor demektir” dedi. Papa, insanların hala inançları ya da etnik kökenleri yüzünden acımasızca öldürüldüğünü, kafalarının kesildiğini, çarmıha gerildikleri ve canlı canlı yakıldıklarını ya da evlerini terk etmek zorunda bırakıldıklarını vurguladı.

BARIŞ MESAJI DA VERDİ

Ayin sonrasında Papa, Ermeni toplumuna iletmek üzere Ermeni liderlere sunduğu yazılı bir mesajda ise, Tanrı’dan, Türk ve Ermeni toplumlarının uzlaşmaya varmasını ve Dağlık Karabağ konusunda barışın sağlanmasını dilediğini belirtti. Bir asrın, Ermeni halkına karşı yapılan korkunç katliam ve onların gerçek şehitliğiyle geçtiğini söyleyen Papa, “O masumların çoğu, itiraf etti ve İsa için şehit oldu. Hiçbir Ermeni aile yoktur ki bu olayda sevdiklerini kaybetmemiş olsun: gerçekten bu, sizin de dediğiniz gibi ‘Metz Yeghern (Büyük Felaket)’ idi” dedi. Vatikan Basın Sözcüsü Yardımcısı Rahip Ciro Benedettini, Türk gazetecilere yaptığı açıklamada, “Papa’nın bu ifadeyi kullanacağı, bizim açımızdan önceden belliydi. Papa Françesko, Papa 2’nci Jean Paul’e atıfta bulundu. Konuşma metni önceden hazırlandı” dedi. Papa Françesko, Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te başpiskoposluk yaptığı dönemde yazdığı kitapta, Türklerin Ermenilere karşı ‘soykırım gerçekleştirdiğini’ ifade etmişti. Papalık makamına seçilmesinin ardından 2013’te yılında ise bazı Ermeni din adamları ve 1915 kurbanlarının yakınlarını Vatikan’da kabul eden Papa, bir kadının Ermeni iddialarından bahsetmesi üzerine “Evet, 20’nci yüzyılın ilk soykırımı” ifadesini kullanmış, Ankara’nın tepkisi üzerine Vatikan, bunun özel bir görüşme olduğunu açıklamıştı.