Güney Sibirya’daki Hakasya Cumhuriyeti’nin yerli halkı Hakaslarının gelenekleri ve bayramlarıdır. Çıl Pazı – Yeni Yıl bayramıdır. O Mart ayında ilkbahar noktası gününde kutlanır. Bu bayramın kutlanması için ilkbahar neden seçildi? Birçok halkta kış mevsimi doğanın ölümünü sembolize etmektedir. Eski Hakasların inançlarına göre bu mevsimde Dünya tanrıları Dünya’yı terk eder, ve ilkbahar noktası gününde Güneşin ilk ışınlarıyla Dünya’ya geri dönermiş. İnsanlar tanrıları ‘saygı sofrasıyla’, pişirilmiş et yemeğinden yükselen dumanla karşılarlar. Böylece onlar Güneşin iyi enerjisini almış olurlar.

Çıl Pazı günü için özel hazırlıklar yapılır: çadırlarda, evlerde temizlik yapılır, yeni elbiseler dikilir. Ama en önemlisi, insanlar kavgadan uzak durmaya çalışır, yaşlılara saygı gösterir, çocuklara özel dikkat verirler. Bayram sofrasının bol bol ve çok lezzetli olması gerek. Yemeklerden mutlaka süt ürünleri ve et olması lazım.

Kutlamalar ilkbahar noktası günü şafak vaktinde başlar. Köyün tüm sakinleri dağın tepesine Güneş’i karşılamaya gelirler. Soyun en yaşlısı özel bir dua törenini yapar ve bundan sonra kutlamalar başlar. Bu gün Hakaslar ev ev gezer, tebrik eder, yakınları ve akradaşlarını ikram ederler. Çıl Pazı gününden bir ay boyunca içki içme yasaklı, çünkü insanın yeni yıla girdiğinde içki vasıtasıyla içine girebilen Yer Altı Dünyasından kötülükten korunması gerek.
Bu gün üç ateş yakılır. Birinci ateşe et parçacıkları atılır (‘ateşi yedirme töreni’), süt serpilir. Hakaslar kış boyunca insanları kötülük ve soğukluktan koruyan, ısıtan ve yemekler veren ateşe teşekkür ederler.

İnsanlar ana tanrılara dua eder, evlerini ve ruhlarını kötülükten arındırmak için tüm kötü anıları, günahlar ve hastalıkları siyah kurdelelerle bağlar ve Arındırıcı isimli ikinci ateşe atarlar.

Üçüncü ateşte en iyi taze et ve sütten yemekler yapılır. Birbirlerine misafir gelir, beraber bayram sofrasını kurarlar. Çıl Pazı Bayramında insanlar birbirlerini affetmeli, barışmalılar.

Hakaslar eskiden huş ağacını kutsal ağaç sanırlar. Çıl Pazı Bayramında Çıl Pazı huş ağacı etrafında üç devir yapılır, dallarına beyaz, kırmızı, mavi ve yeşil renkte kurdeleler bağlanır ( beyaz rengi – temizlik, saflık, gerçek, kırmızı ateş ve Güneş, mavi – gökyüzü, barış, karşılıklı anlayış, yeşil – doğa sembolize etmektedir). İnsan onları ağaç dalına bağlarken kendisi, ailesi, soyu için iyilik diler.

Anlattığımız törenler bilgelik, yenilenme, umutlar bayramı Çıl Pazı ile ilgili geleneklerin sadece bir kısmıdır. Bu bayramı Hakaslar, Ruslar, Hakasya’da yaşayan tüm milletler kutlarlar.