Yahudi Haber

Ana Sayfa Haberler Dini Haberler Yahudi Haber Musevilerin Kutlamaya Hazırlandığı Pesah Nedir?

Musevilerin Kutlamaya Hazırlandığı Pesah Nedir?

Musevilerin Kutlamaya Hazırlandığı Pesah Nedir?
Yazan : @Dünya Dinleri Tarih : Kategori : Yahudi Haber Yorumlar : 0 Okunma : 2778 Beğen : 0

Pesah’tan önceki Şabat, bu isimle anılır. Yahudiler Mısır’da esir olarak yaşadıkları halde, o yıl bir Şabat günü olan 10 Nisan’da Tanrı’nın Emrine itaat ederek evlerine birer kuzu aldı ve 14 Nisan öğleden sonra bunları Pesah korbanı olarak kesmek ve kanını kapı pervazlarına ve kirişlerine sürmek üzere dört gün boyunca evlerinde bağlı tuttu (Şemot 12:3-7). Mısırlılar, Yahudi komşularına bu kuzuları neden alıp bağladıklarını sorduklarında; bu kuzuları 14 Nisan’da Tanrı adına Pesah korbanı olarak kesecekleri cevabını aldı. Mısırlılar, kuzuya tapmalarına, bu kuzuların korban edileceğini bilmelerine ve çok hiddetlenmelerine rağmen, bir mucize eseri Yahudilere hiçbir şey yapamadı. Şabat Agadol’de, bu mucize anılır.

Aynı zamanda bu Şabat’ta Peygamberler Kitabı’ndan okunan aftaranın son pasuğunda da Maşiah’ın geleceği ‘büyük gün’den bahsedilir: “İşte Ben [Tanrı] büyük ve dehşet verici günün gelişinden önce size Eliyau Anavi’yi göndereceğim” (Malahi 3:23).

Buna ek olarak, Pesah’tan önceki bu Şabat günü, Rabi’ler, cemaate Pesah Bayramı ile ilgili detaylı bilgiler verdiklerinden dolayı da, bu Şabat; Şabat Agadol adıyla anılır.

29 Mart Perşembe - 13 Nisan

Evdeki hametslerin satılması - Mehirat Hamets - Evdeki hamets’lerin satılması için Rabi’ye halen vekâletname yollanmadıysa, faks veya mail olarak bugün yollanılır.(Detaylar ve vekâletname için sinagogun Rabi’sine ve/veya Hahambaşılığa başvurulur)

Bedikat Hamets - Akşam Hamets kontrolü. Evdeki hametsin mum eşliğinde aranıp bulunması. Aramaya başlamadan önce beraha söylenir. “Baruh Ata Ad.Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu Al Biur Hamets / Bizleri emirleriyle kutsayan ve bizlere hametsi yakma mitsvasını veren Evrenin Kralı, Sen, Tanrı’mız Mübareksin.”

Arama bittikten sonra da evde kalmış olan ve gözden kaçan hamets için onların iptali duası Kol Hamira- üç kez söylenir. (Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti,Dela Hazite Udla Biarte Udla Yadana Le,Livtil,Veleeve Keafra Deara / Sınırlarım içinde olup, görmediğim, yakmadığım ve varlığını bilmediğim her hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi (değersiz) sayılsın). Bu bölüm, Türkçe olarak söylenir. Kişinin bir kağıda, yaptığı için pişman olduğu davranışlarını ve kendisine ve etrafına iyi gelmediğini düşündüğü huylarını yazıp, ertesi sabah yakılan hametslerle ateşe atması veya toprağa gömmesi de iyi bir davranıştır.

30 Mart Cuma - 14 Nisan

Taanit Behorot - Siyum Masehet - Ailenin ilk doğan çocuğu erkekse (Behor), bugün oruç tutar, oruç akşam Şabat ve Pesah kiduşu ile kesilir. Berit Mila (sünnet) sonrası verilen yemek gibi, herhangi bir mitsva (dinin gerekleri) için yapılan yemekle bu oruç bozulabilir. Aynı şekilde o günkü Tefila (sabah duası) sonrası, Siyum Masehet’i (Talmud’un bir bölümünün okunmasının tamamlanması) takiben, Seudat Mitsva (Mitsva ziyafeti) öğünüyle, okumanın tamamlanması kutlanır. Siyumu dinleyip anlayan behorlar, siyum sonrasındaki bu öğünü yedikleri zaman bütün gün oruç tutma zorunlulukları kalkar. Halk arasında YANLIŞ bilinen bir inanış, anne veya babanın bu törene katılıp o Seuda’dan bir parça eve getirip behor’a yedirmesidir. Bu şekilde behor’un orucu kesilmez. Behorların Siyum’a şahsen katılmaları gerekir.

Evdeki hametslerin satılması - Evdeki hamets’lerin satılması için Rabi’ye vekâletname yollanmadıysa bugün artık son gündür -fax veya mail olarak yollanılır.(Detaylar ve vekâletname için sinagogun Rabi’sine başvurulur)

10.15 Biur Hamets - Hametslerin bitirilme saati. Evvelki gece bulunmuş olan son hamets parçaları yakılır. Evde gözden kaçmış olan hamets için iptal duası okunur: “Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti Biarte, Dehazite Udla Hazite, Deviarte Udla Biarte, Livtil,Veleeve Efker Keafra Deara / Sınırlarım içinde olup, gördüğüm ve görmediğim, yaktığım ve yakmadığım ve varlığını bilmediğim her Hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi sahipsiz sayılsın.”

Sabah 10.15’ten itibaren, artık ne ekmek, ne de matsa yenebilir. Matsanın görülmeyeceği şekilde, matsadan ve matsa unundan yapılmış mamuller, biumelos, börek, köfte, pesah keki ve benzeri yemekler yenilebilir.

Sadece Pesah akşamı- Akşam duası sırasında Tanrı’ya şükran methiyeleri olan Allel duası; ligmor-tam olarak okunur. Allel sadece Pesah’ta akşam duasında okunur.

Şabat ve bayram mumları güneş batmadan önce yakılır (Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu Leadlik Ner Şel Şabat ve Yom Tov / Bizlere Şabat ve Yomtov mumlarının yakılması mitsvasını veren Evren’in Efendisi Tanrı’mız Sen Mübareksin).

Cuma akşamları söylenen, meleklerin evimize gelmesi - Şalom Alehem söylenir.

Akşam birçok mitsva içeren 15 bölümlü geleneksel Pesah Sederi yapılır.

Afikoman (Seder sırasında saklanan ve Korban Pesah veya tatlı niyetine yenilen matsa parçası Afikoman, Birkat Amazon’dan önce yenilir) ilk gece en geç gece yarısına kadar yenilmiş olmalıdır.

31 Mart Cumartesi - 15 Nisan

YOM TOV

Sabah duasında ligmor-tam Allel okunur.

Tikun Atal - Sabah duasında Musaf Amida’sında Morid Atal’dan önce, çiğin düşmesi için okunan dua- Tikun Atal okunur.

Morid Atal - Sabah duasında Musaf Amida’sından başlayarak, artık “Maşiv aruah umorid ageşem / Rüzgar estirir ve yağmur yağdırırsın” kısmının yerine “Morid atal / Çiyin düşmesini sağlarsın” bölümü söylenir.

İkinci gece akşam duasında yine Allel okunur.

Akşam, birçok mitsva içeren 15 bölümlü Pesah Sederi yapılır.

Afikoman’ın gece yarısına kadar yenmesi şartı yoktur. Sabaha kadar yenebilir.

DİKKAT! Akşam-Sefirat Ha-Omer-Omer sayımına bu akşam başlanır- Bayramın 2. gecesinden itibaren 49 gece boyunca Omer sayılır. 49 gecenin sonu, ellinci gün, Şavuot bayramıdır.

1 Nisan Pazar - 16 Nisan

YOM TOV

Sabah duasında ligmor-tam Allel okunur.

Avdala - Yıldızlar çıktıktan sonra Yom Tov günlerini Hol Amoed’den (bayramın ara günleri) ayırmak için sadece şarapla Avdala yapılır (Şabat olmadığı için mum ve güzel kokulu baharatlar kullanılmaz).

2 Nisan Pazartesi - 16 Nisan ile 5 Nisan Perşembe - 20 Nisan arası

2 Nisan Pazartesi’nden 5 Nisan Perşembe’ye kadar - Hol Amoed - Medyanos - Bayramın ara günleridir.

Sabah duaları sırasında tefilin takılmaz.

Tanrı’ya şükran methiyeleri Allel; Pesah’ın ara günlerinde Likro-yarım olarak söylenir.

Dualara ve Birkat Amazon’a Yaale Veyavo kısmı eklenir.

5 Nisan Perşembe - 20 Nisan

Eruv Tavşilin

Cuma günü Yom Tov’dur. Yom Tov’da Şabat için yemek pişirme hazırlığı yapmak yasaktır. Bu nedenle perşembe günü bir katı yumurta ve matsa alınır, Eruv berahası: “Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu Al Mitsvat İruv / Bizleri misvalarıyla kutsayan ve bizlere İruv (karıştırma/birleştirme) mitsvasını veren Evrenin Kralı, Sen Tanrı’mız Mübareksin” söylenir ve bu Eruv ile cuma günü işlerine başlanmış sayılır. Yoksa cuma günü yemek pişirilemez.

Şabat için yemek pişirmeyi dinen uygun hale getiren Eruv Tavşilin-İruve Tavşilin (pişmiş yiyeceklerin birleştirilmesi) bayram şerefine mumların yakılmasından önce yapılır.

iruve Tavşilin kuralları:

https://www.sevivon.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1032&Itemid=169

Yom Tov’da daha önceden yakılmış bir ateşten faydalanılabilir. Bugün bu amaçla 48 saat yanacak bir mum yakılır. Böylece cuma sabahı bu ateşten faydalanılarak Şabat yemekleri yapılabilir ve Şabat mumları da gün batmadan bu ateşten faydalanılarak yakılabilir.

*Yom Tov şerefine mumlar, güneş batmadan önce yakılır: “Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav vetsivanu leadlik ner şel Yom Tov / Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Yom Tov mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi, Sen, Tanrı’mız Mübareksin.”

6 Nisan Cuma - 21 Nisan

YOM TOV - ŞEVİİ ŞEL PESAH
Pesah’ın yedinci günü

Pesah’ın yedinci günü, Keriat Yam Suf - Kızıldeniz’in yarılıp Yahudilere geçit verdiği gün olarak kabul edilir. Kızıldeniz, Yahudiler geçtikten sonra, onları yakalayıp esaret hayatına geri döndürmek için peşlerinden gelen Mısırlıların üzerine kapanır, Firavun hariç bütün Mısır ordusu Kızıldeniz’de boğulur. Düşmanlarımız olsa bile, Tanrı’nın yaratmış olduğu bu kişilerin ölümü sebebiyle sevinmeyiz ve bu gün tam değil, yarım Allel söyleriz.

Şabat Mumları - Güneş batmadan Şabat onuruna mumlar, dün hazırlanan ateşten faydalanılarak yakılır: “Baruh Ata Ad.Elo-enu Meleh Aolam şer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu Leadlik Ner Şel Şabat-Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bize Şabat mumlarının yakılması mitsvasını veren Evren’in Efendisi Tanrı’mız Sen Mübareksin. Yemekte Kiduş’tan sonra Hamotsi duası iki bütün matsa ile söylenir.

7 Nisan Cumartesi - 22 Nisan

YOM TOV - ŞEMİNİ ŞEL PESAH
Pesah’ın sekizinci günü

Sabah duasında yarım Allel söylenir.

Seudat Ha Maşiah - Maşiah Seudası - Pesah Bayramının bu son öğününde, Maşiah’ın, kurtuluşun gelmesindeki rolü üzerinde yoğunlaşılır.

Avdala - Yıldızlar çıktıktan sonra Yom Tov günlerini Hol Amoed’den (bayramın ara günleri) ayırmak için Avdala yapılır (Şabat çıkışı olduğu için Avdala şarap, mum ve güzel kokulu baharatlar ile yapılır).

Avdala töreni, bu yılki Pesah Bayramı’nın sona erdiğini simgeler.

DİKKAT! Avdala’dan sonra yenmesi düşünülen hamets, gündüzden eve sokulmaz. Eve hamets’in kırıntısının bile girmemesi kuralı, Pesah Bayramı bitene kadar geçerlidir. Pesah Bayramı bitişinde, Pesah için kullanılan eşyalar yerlerine kaldırılıncaya kadar hamets yenilmez.

8 Nisan Pazar - 23 Nisan

BAYRAMIN ERTESİ GÜNÜ ISRU HAG

Isru: bağlamak; hag: bayram.

Isru Hag, Yeruşalayim’i ziyarete gidilen Pesah-Şavuot-Sukot bayramlarının bittiği günün ertesi günüdür.

Bayramdan sonraki gün, bayramdan kalan ışıltıyı taşır ve bu şekilde bayrama bağlanır. “İplerle bağlayın bayram korbanını” (Mezmurlar 118:27).

Bayramın uzantısı olarak kabul edilen bugünde oruç tutulmaz. Ayrıca ay sonuna kadar Tanrı’ya yakarış duaları- tahanunim söylenmemeye devam edilir. Talmud Bilgeleri’ne göre, bayrama, yemek yiyip içerek gün ekleyen kişiler, sanki bir sunak inşa edip, üzerinde bir kurban sunmuş gibi kabul edilirler.

Ben Ish Hay, bunun ardındaki mantığı soranlara, Arizal’ın bir öğretisini anlatır. Buna göre, bayramdan sonraki günü, bayrama bağlamamızın sebebi, bayramdan kalan ışıktan faydalanmak, bayramın kutsallığını bir nebze olsun uzatabilmek arzusudur.

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla GÖZLEM Yayıncılık’tan Şemot, Pesah Agadası ve El Gid Para El Pratikante, ayrıca Every Person’s Guide to Passover, The Jonathan Sacks Haggada, And You Thought They Were Only Four, Explorations kitaplarından ve www.torahtots.com, www.aish.com, www.chabad.org, www.iyyun.com, torahinmotion.org sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır.



Yazar Hakkında

  • @Dünya Dinleri

    @Dünya Dinleri

    Bırakın Fikirleriniz Özgür Kalsın ! https://www.alternatifforum.org

    Dunyadinleri.Com Yöneticisi

Yorum Yaz


Yazdığınız yorumların genel ahlak kurallarına uygun olmasına özen gösteriniz. Ayrıca yazdığınız yorumlarda isminiz e postanız eksik yanlış olmamalıdır aski halde yorumlarınız onaylanmaz dikkate alınmaz cevap verilmez.

Haberler