Fransa’nın Normandiya bölgesinden gelen ve 1869 yılında Bosna Hersek’in Banya Luka kentine yerleşen “ Trappistler, sıra dışı hayatları, ticaret, ekonomi ve sanayi alanında yüzyılı aşkın süredir yaptıkları ilginç çalışmalarla dikkati çekiyor. Hayat ve inanç felsefelerini “Dua Et ve Çalış” prensibine uygun şekilde biçimlendiren keşişler, bölgede onlarca yıldır ürettikleri ve bugün sırlarını bugün sadece birkaç keşişin bildiği peynir, bira ve ekmek satışından elde ettikleri gelirleri manastırın faaliyetlerinde kullanıyor.

Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki egemenliğinin son dönemlerinde, Fransa’nın Normandiya bölgesindeki La Grade Trappe Manastırı’ndan gelerek Banya Luka’ya yerleşen ve Fransa‘da bağlı oldukları manastırın ismi nedeniyle Trappistler olarak anılan keşişlerin, satın aldıkları topraklar üzerine yaptıkları ev, kilise, manastır ve üretim tesisleri ve öğretileriyle Banya Lukalılar’ın gündelik hayatları üzerinde kalıcı izler bıraktıkları görülüyor.

Banya Luka ve civarında 19. yüzyılda kurdukları kereste, kumaş, bira, alkolsüz içecek ve ekmek fabrikaları ile Vrbas Nehri üzerinde inşa ettikleri (1899) elektrik üretim tesisi ile dikkatleri üzerine çeken keşişlerin, geçmişte sağladıkları mesleki eğitim, üretim ve istihdam imkanları ile Banya Luka‘nın kasabadan şehre dönüşmesinde büyük katkıları olduğu biliniyor.

Hayat ve inanç felsefelerini ”Dua Et ve Çalış” prensibine uygun şekilde biçimlendiren keşişler, azalan sayıları nedeniyle bazı üretim faaliyetlerini bırakmak zorunda kalmalarına karşın, bugün özellikle peynir üretiminden elde ettikleri gelirle manastırlarını ayakta tutuyor.

Eski Yugoslavya döneminde tüm din adamlarına yönelik uygulanan sürgünlerden Trappistler’in de paylarına düşeni almaları nedeniyle Bosna Hersek’te günümüzde sadece 3 Trappist bulunuyor.

-Meşhur Trappist peyniri

Trappistler’in, bölgede onlarca yıldır ürettiği ve sırlarını bugün sadece birkaç keşişin bildiği peynir, bira ve ekmekler ise hala rağbet görüyor.

Trappistler’in Bosna Hersek’teki yaşayan 3 keşişinden biri olan Peder Franyo, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yıldız Mariya Kilisesi bünyesindeki Trappistler için çalışmak ve dua etmenin en önemli temel prensip olduğunu belirtti.

Franyo, Bosna Hersek’te inançlarının gereklerini yerine getirmekle birlikte, yıllardır üretim faaliyetleri içinde olduklarını anlattı.

Özellikle, 1882′den beri ürettikleri Trappist peynirinin ününün pek çok yerde bilindiğini ifade eden Franyo, ”Dünya üzerinde eşi ve benzeri olmayan bir peynir türü. Bu peynirin üretimi bir sırdır. Geleneklerimiz gereğince, Trappist peynirinin tarifi ve yapımı hiçbir zaman kağıda yazılmadı. Her zaman Trappistler tarafından hafızalarında korundu. Bugün de bunun tarifini bilen sadece Peder Tomo’dur. Kendisi, her gün peynir üretimine iştirak ediyor” dedi.

Peder Franyo, Trappist peynirinin bugün eskisi gibi manastırda değil, Banya Luka yakınlarındaki Aleksandrovac Köyü’ndeki Livaç Çiftliği’nde üretildiğini söyledi.

Trappistler’in, eski Yugoslavya döneminde, 1940′lı yıllardaki komünist idare altında zor yıllar geçirdiğini, o dönemde kilise ve manastırlarının yıkıldığını, el yazması dini eserlerin yakıldığını, arazilerine el konulduğunu ve keşişlerin sürgüne gönderildiğini kaydeden Franyo, ”Bugün sadece 3 kişi kaldık. Tanrı’nın da yardımıyla Yıldız Mariya Kilisesi’nin gelecekte de ışık saçmaya devam etmesini diliyorum” diye konuştu.

Bu arada, inançları gereği geçmişte manastırda kapalı bir hayat süren Trappistler, 1973 yılında aldıkları kararla kiliselerinin kapılarını halka açmıştı.