Tahran İstişare Toplantısının bitiminde düzenlediği basın toplantısında Salihi, toplantının Suriye halkına krizden çıkması amacıyla destek verme ve diyalog için sakin bir atmosfer oluşturmayı hedefleyen çabaları güçlendirmeyi hedeflediğini belirtti.

İran Dışişleri Bakanı, İran’ın krizin başından itibaren diyalog, anlaşma ve siyasi çözümü destekleyen bir politika izlediğini bildirerek tek taraflı adımların ve Suriye’nin içişlerine müdahalenin Annan’ında belirttiği gibi planın durumun çözümlenmesini engellediğini ifade etti.

Uluslar arası topluma krizin gelişmelerine karşı öncekinden daha sorumlu bir tutum takınma ve kesin kararlar alma çağrısında bulunarak çabaları siyasi çözüm, yabancı müdahalenin engellenmesi, silah akışının durdurulması, aşırılığın önünde durulması ve yeni bir BM temsilcisi tayin edilmesi üzerinde yoğunlaştırma zorunluluğuna dikkat çekti.

Salihi, bölgesel gelişmelerin taraflar arasında daha fazla istişare ve işbirliğini gerektirecek şekilde karmaşık hale geldiğine işaret ederek toplantıya dünyanın farklı kıtalarından uluslar arası önemli konuma sahip 30 ülkenin katılmasının toplantının başarısını gösterdiğinin altını çizdi.

Toplantıya bir dizi öneri sunulduğunu söyleyen Salihi, bu önerilerin uygulanmasının daha fazla istişare gerektirdiğini dile getirdi.

Salihi, bu önerilerden birinin ilgili taraflara çağrıda bulunacak ve diyalog atmosferi yaratacak bağımsız ülkelerden oluşan bir temas grubu oluşturma, diğerinin ise ateşkesin belirli bir süre durdurulması olduğunu belirtti.

İran’ın hükümetle muhalefet arasında düzenlenecek bir toplantıyı ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu bildiren İranlı Bakan, “İran iki tarafla görüşmede bulundu ve hükümet bu öneriyi kabul edip Devlet Bakanı Ali Haydar’ı temsilci olarak tayin etti.

Bakan Haydar muhalefetin de kabul etmesi durumunda İran’a gelmeyi ve muhalefetle diyaloga gitmeyi kabul etti” diye konuştu.

Bazı ülkelerin tarafsız olduğunu itmesine rağmen Suriye’nin içişlerine karıştığına dikkat çekerek İran’ın muhalefetle bakış açılarında anlaşamamasına karşın bazı tutumlarda mutabık olduğunu kaydetti.

Salihi, Suriye hükümetinin her şeyi doğal sürecine sokmayı ve bu temelde değişiklikler yapmayı kabul ettiğine, muhalefetin ise hükümetin gitmesini istediğine işaret ederek “hükümet giderse muhalefet kiminle diyalog kuracak?” diye sordu.

Muhalefetin bir kesiminin İran’ın ev sahipliği yapacağı diyaloga kayıtsız şartsız katılmayı kabul ettiğine değinen Salihi, muhalefetin diğer kesimleriyle temasların sürdüğüne dikkat çekti.

Darbeler yaşayan, bir kısmı anayasa hazırlamayan ve genel seçim düzenlemeyen ülkeler bulunmasına rağmen Suriye’ye ağırlık verildiğini ve ondan bir gecede her şeyi gerçekleştirmesinin beklendiğini söyleyerek bu tür büyük değişimlerin zaman gerektirdiğini vurguladı.

İran Dışişleri Bakanı, Suriye krizinin geleceğinin komşu ülkeler ve batının krizi ele alma şekline bağlı olduğuna dikkat çekerek krizin bu şekilde sürmesi halinde geleceğin herkes için karanlık olacağının altını çizdi.

Dış taraflardan krizden barış içinde çıkılması yönünde hayali değil yaşanan gerçeklere dayalı mantıklı öneriler sunmalarını isteyen Salihi, Suriye’deki krizin iki ya da üç hafta öncesine göre sükunete doğru yöneldiğine, şiddetin durması amacıyla iki tarafında ateşkesi sağlamasını temenni ettiklerini dile getirdi.

Salihi, Annan’ın istifasına rağmen planının hala mevcut olduğunu bildirerek “Annan’ın istifasından üzüntü duyduk. Fakat yoğun baskılara katlandığı anlaşılıyor. Bu da bazı ülkelerin krizi çözmek yerine çıkarlarının peşinde koştukları gerçeğini ortaya koyuyor. Bu gerçek krizin tırmanmasına yol açtı” diye konuştu.

Salihi, baskı ve dikkatsiz adımların Suriye hükümetini yönetimden uzaklaştıracağını sanmanın yanlış olduğunu, hükümetle halkın günden güne daha uyumlu bir tutum sergilediğini söyleyerek Suriye’nin içişlerine müdahale etmenin krizi arttıracağını, bazı ülkelerin medya organlarında gerçek niyetlerini ortaya koyduklarını, bu ikiyüzlülüğün, niyetlerle pratiğin uyuşmamasının krizi arttırdığını ifade etti.

Bölge ülkelerinin Suriye krizine karşı geleceğe dönük bir perspektif belirleyip zekice davranmaları gerektiğini vurgulayan Salihi, Suriye’nin önemli bir ülke olduğunu, krizin devam etmesinin aşırılığın büyümesine zemin hazırlayacağını ifade etti.

Salihi, katılımcı ülkelerin kabul etmesi halinde bağlantısız ülkeler toplantısı kapsamında ikinci bir toplantı daha düzenlenebileceğine işaret etti.

Toplantıda Suriye’de silahlı terör grupları tarafında kaçırılan İranlılar konusunun da ele alındığını söyleyen Salihi, katılımcıların bu eylemi kınadıklarına, dünya ülkeleri ve uluslar arası platformlardan kaçırılan İranlı ziyaretçilerin kurtarılması için çaba harcamasını istediklerine dikkat çekti.

Salihi, kaçırılan vatandaşların normal vatandaşlar, bir kısmının da emekli hükümet görevlileri olduklarını bildirerek İran’da askeri görevin mecburi olduğunu, Suriye’yi ziyaret edenlerin ise bu hizmeti bitirdiklerine dair kimlik belgesi taşıdıklarına işaret etti.

Salihi, kaçırılan İranlı vatandaşlara yöneltilen asılsız suçlamaları büyük bir saflık olarak nitelendirirken askerlerin askeri görevle bu şekilde girmeleri, korumasız ve silahsız olarak tek bir yerde toplanmalarının mümkün olmadığını kaydetti.

Suriye’ye ilişkin Tahran istişare toplantısı dün, “Şiddete Son Verme ve Ulusal Diyalogu Destekleme” sloganı altında, Rusya, Çin, Hindistan ve Pakistan gibi bariz ülkeler, Arap ülkelerinden Irak, Cezayir ve Sudan’ın yanı sıra bir kısım bölge ülkeleri ve Latin Amerika ülkelerinin katılımıyla düzenlendi.

Kendi tarafından BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon temsilcisi Concela Beildad’ın okuduğu mektubunda; Suriye'de krizin çözülmesi, Cenevre toplantısında üstüne anlaşılan noktalar ve Annan planının geri kalan bölümünün uygulanması için uluslararası toplumun çabalarını birleştirmesi ve yoğunlaştırması gereğini belirtti.

Ban; şiddete yapılacak her hangi bir desteğin krizi tırmandıracağına dikkat çekerek; iki taraftan şiddete son verme önemini vurguladı.