Maliki Mezhebi Usulünde Kıyas, İstihsan ve İstishab

Maliki Mezhebi Usulünde Kıyas, İstihsan ve İstishab
Yazan : @Dünya Dinleri Tarih : Kategori : Maliki Mezhebi Usulü Yorumlar : 0 Okunma : 2109 Beğen : 0

Mezhep usulünde kıyas temel şer‘i deliller arasındadır. Hatta ilk dönem Maliki literatüründe Hicaz’da ehl-i hadisin, daha sonra Endülüs ve Kuzey Afrika’da Zahiri hareketinin kıyas eleştirilerini cevaplandırmaya ve kıyasın delil değerini ispatlamaya yönelik uzun bahislere yer verildiği görülür.

İmam Malik’ten rivayet edilen, “İlmin onda dokuzu istihsandır” ifadesi istihsan delilinin mezhep usulü içinde ne kadar önemli bir yer tuttuğunu gösterir. İstihsanın Malik tarafından kullanılmakla beraber Irak Maliki çevresi tarafından geliştirildiği ve bu süreçte Hanefi mezhebinden önemli ölçüde etkilendiği anlaşılmaktadır. Bu kavram erken dönemde bir yandan kaynaklar arasındaki çatışmayı gidermek, öte yandan bir meselenin benzerlerine bağlanan sonuçtan vazgeçip başka bir hükme varmak amacıyla başvurulan vasıtaları temsil etmiştir. İstihsanın dayandığı esaslar Hanefi mezhebine benzer bir şekilde sıralanmakta, Ebu Bekir İbnü’l-Arabi söz konusu esasları örf, maslahat, amel-i ehl-i Medine, def‘-i mazarrat ve celb-i menfaat şeklinde saymaktadır.

“Aksine bir delil bulunmadığı sürece serbestlik ve yükümsüzlüğe yahut daha önce varlığı bilinen bir durumun devam ettiğine hükmedilmesi” anlamına gelen istishab, hakkında Malik’ten bir rivayet gelmeyen fakat onun tarafından sık sık başvurulan bir metottur. İmam Malik’in kendisine sorulan birçok meseleyi, “Hz. Peygamber ve sahabe böyle yapmamıştı” veya, “Böyle yapan bir kişi görmedim” şeklinde cevapladığı kaydedilir. İstishab türleri arasında beraet-i asliyye, istishab-ı maklub ve şer‘i hüküm istishabının kabulü hakkında ittifak, ibaha-i asliyye istishabı hakkında ise ihtilaf bulunduğu anlaşılmaktadır. Eşyada aslolanın ibaha olduğu Ebü’l-Ferec Amr b. Muhammed gibi fakihler tarafından kabul edilse de Irak Malikiliki’nin önde gelen siması Ebu Bekir el-Ebheri bu istishab türünü reddetmektedir.



Yazar Hakkında

  • @Dünya Dinleri

    @Dünya Dinleri

    Bırakın Fikirleriniz Özgür Kalsın ! https://www.alternatifforum.org

    Dunyadinleri.Com Yöneticisi

Dünya Dinleri