Hanbeli mezhebinin tabakat literatürü mezhebin kurucu imamı olan Ahmed b. Hanbel’in hayatı, mücadelesi ve faziletine dair yazılan kitaplarla başlatılabilir. Bu konudaki ilk eser, Ahmed b. Hanbel’in oğlu Salih’e nisbet edilen Siretü’l-İmam Ahmed b. hanbel’dir (nşr. Fuad b. Abdülmün‘im Ahmed, Riyad 1404/1983, 1415/1995). Aynı müellife Mihnetü’l-İmam Ahmed adında bir eser de atfedilmektedir. Ayrıca bu konuda Ahmed b. Hanbel’in talebesi ve amcasının oğlu Hanbel b. İshak b. Hanbel’in zikru mihneti’l-İmam Ahmed b. hanbel adında bir kitabı bulunmaktadır (nşr. Muhammed Nağş, Kahire 1397/1977).

İslam tarihinde mezhepçilik hareketinin yaygınlaşması ve meşhur kişilerin menkıbelerini yazma geleneğinin etkisiyle bilhassa Ahmed b. Hanbel’in hayatına ve mücadelesine dair geniş bir literatür meydana gelmiştir. Hallal’in Kitabü Ahlaki’l-İmam Ahmed b. hanbel (Zehebi, Alamü’n-nübela, XI, 185), Ahmed b. Hüseyin el-Beyhaki’nin Menakıbü’l-İmam İbn hanbel ve’l-İmami’ş-Şafii (Sezgin, GAS, I, 503), Şerif Ebu Ca‘fer el-Haşimi’nin Kitabü Bazı fezaili Ahmed ve tarihi mezahibih, Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzi’nin Menakıbü’l-İmam Ahmed b. hanbel (Kahire 1349/1931, 1399/1978; Beyrut 1393/1973, 1977; nşr. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki - Ali Muhammed Ömer, Kahire 1399/1979), Abdülgani el-Cemmaili’nin el-Mihne an İmami Ehli’s-sünne ve kaidihim ile’l-cenne (Kahire 1932; nşr. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki, Mihnetü’l-İmam Ahmed b. Muhammed b. hanbel, Kahire 1407/1987), Makrizi’nin Menakıbu Ahmed b. hanbel (Sezgin, GAS, I, 504), Bedreddin Muhammed b. Muhammed es-Sa‘di’nin el-Cevherü’l-muhassal fi menakıbi Ahmed b. hanbel (nşr. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki, Kahire 1407/1987) adlı eserleri sadece Ahmed b. Hanbel’in hayat ve menkıbeleri konusunda değil aynı zamanda bu mezhebin kuruluş süreci ve temel prensipleriyle döneminin tarihi olayları hakkında da önemli birer kaynaktır. Ayrıca Ahmed b. Hanbel’in mihne olayında maruz kaldığı sıkıntılarla ilgili olarak çağımızda W. M. Patton Ahmad b. Hanbal and the Mihna (Heidelberg 1897; Arapça trc. Abdülaziz Abdülhak, Kahire 1377/1958), Ali Abdülhak Ahmed b. hanbel ve’l-mihne (Kahire 1958), Muhammed Ebu Zehre İbn hanbel hayatühu ve asruhu, araühu ve fıkhuh (Kahire 1981; Türkçe trc. Osman Keskioğlu, Ankara 1404/1984), Mustafa eş-Şek‘a el-İmam Ahmed b. hanbel (Kahire-Beyrut 1404/1984), Ahmed Abdülcevad ed-Dumi Ahmed b. hanbel beyne mihneti’d-din ve mihneti’d-dünya (Beyrut, ts.) adıyla çeşitli eserler kaleme almışlardır.

Diğer taraftan kurucu imam dışında Hanbeli mezhebi tarihinde en büyük canlılığı ve yenileşmeyi sağlayan İbn Teymiyye ve Muhammed b. Abdülvehhab gibi bazı kişilerin hayatıyla ilgili olarak da eserler yazılmıştır. Şemseddin Muhammed b. Abdülhadi el-Makdisi’nin el-Ukūdü’d-dürriyye fi menakıbi Şeyhilislam Ahmed İbn Teymiyye (nşr. Muhammed Hamid el-Fıki, Kahire 1356/1938), Mer‘i b. Yusuf el-Kermi el-Makdisi’nin el-Kevakibü’d-dürriyye fi menakıbi İbn Teymiyye (Kahire 1329/1911; nşr. Necm Abdurrahman Halef, Beyrut 1406/1986), Abdullah es-Salih el-Useymin’in eş-Şeyh Muhammed b. Abdilvehhab hayatühu ve fikruh (Riyad 1412/1992), Mahmud Avad’ın Muhammed b. Abdilvehhab (Kahire 1971) ve Abdülhalim el-Cündi’nin el-İmam Muhammed b. Abdilvehhab ev intisarü’l-menheci’s-selefi (Kahire 1978) adlı eserleri bunların başlıcalarıdır.

Menakıb türündeki bu eserler dışında Hanbeli alimlerinin hayatını anlatan tabakat kitapları bulunmaktadır. Bu konuda ilk eseri mezhebin doktrinini derleyen Hallal’in yazdığı anlaşılmaktadır. Bazı parçaları günümüze ulaşmış olan bu eserin adı Tabakatü ashabi Ahmed’dir (Darü’l-kütübi’z-Zahiriyye, nr. 106). Ancak mezhep alimleri hakkında klasik anlamda ilk tabakat kitabı Ebü’l-Hüseyin İbn Ebu Ya‘la el-Ferra’nın Tabakatü’l-hanabile’sidir (nşr. Muhammed Hamid el-Fıki, I-II, Kahire 1952). Eserine aldığı alimleri altı tabakaya ayıran İbn Ebu Ya‘la birinci tabakada Ahmed b. Hanbel’i ve arkadaşlarını, öğrencilerini veya ondan herhangi bir mesele, hadis ya da olayı nakledenleri, ikinci tabakada İmam Ahmed’in öğrencilerinin öğrencilerini yani ikinci nesli anlatır ve diğer tabakalar da bu şekilde devam eder. Eseri Şerefeddin Abdürrahim b. Abdullah el-Bağdadi Muhtasaru Tabakati’l-hanabile (Kehhale, V, 207) adıyla kısaltmış ve kendisi de bazı ilavelerde bulunmuş, kitap ayrıca Muhammed b. Abdülkadir el-Ca‘feri en-Nablusi tarafından aynı adla ihtisar edilmiştir (nşr. Ahmed Ubeyd, Dımaşk 1350). İbn Receb de Ebu Ya‘la el-Ferra’nın bu eserine ez-zeyl ala Tabakati’l-hanabile adıyla bir zeyil yazmıştır (nşr. M. Henri Laoust - Sami ed-Dehhan, Dımaşk 1370/1951; nşr. Muhammed Hamid el-Fıki, I-II, Kahire 1952-1953; Beyrut, ts.). Abdürrezzak b. Süleyman b. Ebü’l-Kerm bu zeyli Muhtasaru zeyli Tabakati’l-hanabile adıyla kısaltmıştır. İbn Receb’in eseri üzerine İbnü’l-Mibred zeylü İbn Abdilhadi ala Tabakati İbn Receb (Riyad 1408/1988) adıyla bir ilave yazmıştır. İbn Humeyd ise İbn Receb’in bu kitabına es-Suhubü’l-vabile ala daraihi’l-hanabile adında yeni bir zeyil yazarak (Brockelmann, GAL Suppl., II, 812; Patna, Khuda Bakhsh Oriental Public Library, nr. 3468) 751 (1350) tarihinden kendi zamanına kadar yaşamış olan Hanbeli alimlerini anlatmıştır. İbrahim en-Necdi ez-Zübeyri, İbn Humeyd’in bu eseri üzerine es-Sabile fi’z-zeyl ale’s-Suhubi’l-vabile adıyla bir zeyil kaleme almıştır.

Ebü’l-Ferec Nasihüddin İbnü’l-Hanbeli, el-İstisad bi-men lakitü min salihi’l-ubbad fi’l-bilad adlı eserinde (nşr. İhsan Abbas, Şezerat min kütübin mefkūde fi’t-tarih, Beyrut 1988, s.177-205) çağdaşı bulunan elli alimin tercüme-i halini anlatmış ve bu kitap başta İbn Receb olmak üzere daha sonra gelen müellifler için önemli bir kaynak olmuştur.

Ebü’l-Beka el-Ukberi’nin Mezahibü’l-fukaha, Muhammed b. Abdülkavi el-Merdavi’nin Tabakatü’l-hanabile (Hediyyetü’l-arifin, II, 139), Muhibbüddin Ahmed et-Tüsteri’nin Tabakatü’l-hanabile, İzzeddin el-Askalani’nin on dört cilt olduğu rivayet edilen eT-Tabakatü’l-kübra’sı ile bunu ihtisar ederek üç cilt halinde yazdığı eT-Tabakatü’l-vüsTa ve daha sonra bunu da kısaltarak tertip ettiği eT-Tabakatü’s-suġra (Sehavi, ez-zeyl ala Refi’l-isr, s. 29) adındaki eserlere ise sadece biyografi kitaplarında rastlanmaktadır.

Ebu İshak Burhaneddin İbn Müflih’in el-Maksadü’l-erşed fi zikri ashabi’l-İmam Ahmed (nşr. Abdurrahman b. Süleyman el-Useymin, I-III, Riyad 1410/1990), İbnü’l-Mibred’in el-Cevherü’l-münaddad fi Tabakati müteahhiri ashabı Ahmed de (nşr. Abdurrahman b. Süleyman el-Useymin, Kahire 1406/1985) Hanbeli tarihiyle ilgili klasik kaynaklardır. Yine Ebü’l-Yümn el-Uleymi’nin el-Menhecü’l-ahmed fi Tabakati ashabi’l-İmam Ahmed adlı eseri (nşr. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid, I-II, Kahire 1963-1965; Beyrut 1403/1983), İbn Receb’in tabakatının zeyli niteliğinde olup 900 (1494) yılına kadar gelen kişileri tarih sırasına göre anlatmaktadır. Uleymi bu eserini ed-Dürrü’l-münaddad fi ashabi’l-İmam Ahmed adıyla ihtisar etmiştir (Halep, ts., Mektebetü’l-Ahmediyye, nr. 246). Kemaleddin Muhammed b. Muhammed Şerif el-Gazzi, Uleymi’nin el-Menhecü’l-ahmed’ine en-Natü’l-ekmel li-ashabi’l-İmam Ahmed b. hanbel adıyla bir zeyil yazarak (nşr. Muhammed Muti‘ el-Hafız - Nizar Abaza, Dımaşk 1402/1982) onu 1207 (1793) yılına kadar getirmiş, eserin naşirleri de aynı metotla bu tarihten 1400 (1980) yılına kadar yaşayan meşhur Hanbeliler’in tercüme-i hallerini ilave etmişlerdir. Muhammed Cemil b. Ömer eş-Şatti (ö. 1959), Uleymi’nin el-Menhecü’l-ahmed’i ile Gazzi’nin en-Natü’l-ekmel’inden bazı kişilerin biyografilerini alıp kendi çağdaşı olan bir kısım alimleri de ekleyerek Muhtasaru Tabakati’l-hanabile adıyla neşretmiştir (Dımaşk 1339/1920; nşr. Fevvaz ez-Zümreli, Beyrut 1406/1986).

İbn Duveyyan (ö. 1935), Refu’n-nikab an teracimi’l-ashab adlı kitabında (Abdullah b. Abdurrahman el-Bessam, I, 144) mezhebin başlangıcından Muhammed b. Abdülvehhab zamanına kadar yaşayan alimlerin hayatlarını, Abdurrahman b. Abdüllatif alü’ş-Şeyh de Ulemaü’d-dave adıyla kaleme aldığı eserinde (Kahire 1386/1966), özellikle Vehhabi hareketi içinde yer alan veya bu hareketten sonra yetişen Hanbeli alimlerinin biyografilerini anlatmıştır.