Ramazan ayının gelmesiyle beraber beslenmede dikkat edilmesi gereken konular iyice artıyor. Sağlıklı bir Ramazan ayı geçirmek için sahurda, iftarda ne yemeliyiz, ne içmeliyiz? Hangi gıdalardan uzak durmalıyız? Sağlık sorunlarımız varsa oruç tutmalı mıyız? İşte bütün bu soruların cevapları.

Kalp-da­mar has­ta­la­rı, kalp ye­ter­siz­li­ği olan­lar, şe­ker has­ta­la­rı, in­me ge­çir­miş has­ta­lar ve tan­si­yon has­ta­la­rı­nın, mi­de ül­se­ri te­da­vi­si gö­ren­le­rin, ba­ğı­şık­lık se­vi­ye­si dü­şük olan­la­rın, aler­ji te­da­vi­si gö­ren­le­rin has­ta­lık se­vi­ye­le­ri­nin cid­di­ye­ti­ne gö­re oruç tut­ma­la­rı ha­ya­ti risk oluş­tu­ra­bi­lir. Bu ne­den­le mut­la­ka dok­tor­la­rı­na da­nı­şa­rak ve ilaç­la­rı­nı dü­zen­le­ye­rek oruç tut­ma­la­rı ge­re­kir.Dök­tor­la­ri izin ver­di­ği tak­tir­de oruç tu­ta­cak­la­rın ise dik­kat et­me­si ge­re­ken önem­li ba­zı nok­ta­lar var­dır. *Kalp-da­mar has­ta­la­rı ve kalp ye­ter­siz­li­ği olan­lar, in­me ge­çir­miş has­ta­lar na­sıl bes­le­ne­cek­ler? Vü­cu­du­mu­zun yak­la­şık yüz­de 60'ı, ka­nı­mı­zın çok bü­yük bir kıs­mı yüz­de 92 ka­da­rı su­dan oluş­mak­ta­dır. Kalp da­mar­la­rın­da dar­lık­lar olan ki­şi­le­rin oruç ne­de­niy­le uzun sü­re su­suz kal­ma­la­rı ka­nın ko­yu­laş­ma­sı­na ne­den ola­bi­lir.Ko­yu­laş­mış kan, da­ral­mış yer­ler­den ge­çer­ken pıh­tı­la­şa­rak ani­den da­mar­da tı­kan­ma­ya ya­ni kalp kri­zi­ne yol aça­bi­lir. İf­tar­la sa­hur ar­sın­da ka­lan 7 sa­at­lik sü­re­yi if­tar sı­ra­sı, yat­ma­dan ön­ce ve sa­hur­da ola­cak şe­kil­de üçe bö­le­rek den­ge­li bir şek­li­de sı­vı tü­ket­mek ge­rek­mek­te­dir.Oruç sa­at­le­rin­de ter su kay­bı­na en­gel ol­mak için sı­cak­ta do­laş­ma­mak, vü­cu­dun ısı­sı­nı ar­tır­ma­mak için faz­la ha­re­ket­ten ka­çın­mak ge­rek­mek­te­dir. Gün için­de id­rar ren­gi­nin ko­yu­laş­ma­sı su kay­bı­nın önem­li bir gös­ter­ge­si­dir. Bu du­rum­da kan ba­sın­cı­nı ko­ru­ma ref­leks­le­ri dev­re­ye gi­rer. Da­mar­lar da­ra­lır, kalp rit­mi hız­la­nır ve hat­ta ritm bo­zuk­lu­ğu ve tan­si­yon yük­sel­me­si gö­rü­le­bi­lir.İf­tar ve sa­hur­da ka­na ya­vaş su ge­çi­şi sağ­la­ya­cak şek­lin­de ka­buk­lu sa­la­ta­lık, kar­puz, ka­yı­sı gi­bi su­lu mey­ve­ler tü­ket­mek ani sı­vı yük­len­me­si­ne bağ­lı kalp ye­ter­siz­li­ği ris­ki­ni azal­ta­cak­tır.Özel­lik­le id­rar­la sı­vı kay­bı­na ne­den ol­ma­mak için sa­hur­da id­rar sök­tü­rü­cü özel­li­ği ne­de­niy­le çay ve kah­ve tü­ke­til­me­me­li­dir. İd­rar sök­tü­rü­cü ilaç kul­la­nan­la­rın he­kim­le­ri­ne da­nış­ma­dan oruç tut­ma­ma­la­rı ge­rek­mek­te­dir.Kalp hı­zı­nı ya­vaş­la­tan ba­zı kalp ilaç­la­rı da uzun sü­ren aç­lık ve su­suz­luk dö­ne­min­de ani tan­si­yon dü­şük­lü­ğü ve ba­yıl­ma ris­ki ya­ra­ta­bi­lir. En riskli grup şeker hastaları Oruç açı­sın­dan en risk­li has­ta­la­rın ba­şın­da şe­ker has­ta­la­rı gel­mek­te­dir. Kan şe­ke­ri­ni den­ge­le­yen sis­te­min bo­zuk ol­ma­sı oruç sı­ra­sın­da ani şe­ker dü­şük­lü­ğü ve ve­ya su­suz­lu­ğa bağ­lı ko­ma, tan­si­yon dü­şük­lü­ğü, ba­yıl­ma ve za­ten şe­ker has­ta­lı­ğın­dan et­ki­len­miş olan böb­rek­le­rin ye­ter­siz­li­ğe gir­me­si­ne, da­mar­lar­da pıh­tı­laş­ma­ya bağ­lı kalp kri­zi ve in­me­ye ne­den ola­bil­mek­te­dir. Bu risk­le­re rağ­men oruç tu­ta­cak olan­la­rın hiç ol­maz­sa, üç ana öğün ola­cak şe­kil­de if­tar ve sa­hur ara­sı bir ana öğün plan­la­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.Ka­na hız­lı ka­rı­şan şe­ker­li gı­da­lar şe­ker has­ta­la­rın­da çok da­ha risk­li­dir. Böb­rek­le­re dik­kat! Şe­ker­den en olum­suz et­ki­lenen or­gan­lar­dan bi­ri olan böb­rek­le­ri ko­ru­mak için if­tar ile sa­hur ara­sın­da en az 2-2,5 lit­re (12-14 su bar­da­ğı) su içil­me­si fay­da­lı ola­cak­tır.Yük­sek kan ba­sın­cı olan has­ta­lar if­tar ve sa­hur­da na­sıl bes­le­ne­cek­ler…Tüm tan­si­yon ilaç­la­rı son ka­de­me­de oruç tut­ma­yan ki­şi­ler üze­rin­de de­nen­dik­ten son­ra onay alı­na­rak pi­ya­sa­ya sü­rül­mek­te­dir. Oruç tu­tan ki­şi­ler­de su­suz­luk ne­de­niy­le bu ilaç­lar, hem aşı­rı ve ani tan­si­yon dü­şük­lü­ğü­ne ne­den ola­bil­mek­te hem de kan­da yo­ğun­la­şa­rak da­ha faz­la yan et­ki ya­pa­cak dü­ze­ye ula­şa­bil­mek­te­dir.Yi­ne de oruç tu­ta­cak tan­si­yon has­ta­la­rı­nın dok­tor­la­rı­na da­nı­şa­rak ilaç doz­la­rı­nı azalt­mak ve­ya özel­lik­le id­rar sök­tü­rü­cü ya­ni su kay­bı­nı ar­tı­ran tan­si­yon ilaç­la­rı­nı de­ğiş­tir­me­le­ri ge­re­ke­bi­lir.Özel­lik­le sa­hur­da çay, kah­ve ve id­rar sök­tü­rü­cü özel­lik­te­ki bit­ki çay­la­rı ye­ri­ne ay­ran, so­da ve­ya süt tü­ket­me­le­ri ris­ki azal­ta­bi­lir. Sa­hur­da hiç­bir şe­kil­de çok su­sa­tan, faz­la tuz­lu ve şe­ker­li gı­da tü­ke­til­me­me­li­dir. Alerji tedavisi görenlere öneriler Vü­cu­dun su­yu­nun oruç ne­de­niy­le ek­sil­me­si, so­lu­num yol­la­rı­nın do­ğal sa­vun­ma sis­te­mi­ni za­yıf­la­ta­rak ha­va yol­la­rın­da spaz­ma ya­ni da­ral­ma­ya ne­den ola­rak as­tım atak­la­rı­nın art­ma­sı­na yol aç­mak­ta, üst so­lu­num yo­lu has­ta­lık­la­rı­na, ya­zın so­ğuk al­gın­lı­ğı­na ya­ka­lan­ma­ya ne­den ol­mak­ta­dır. İf­tar­da si­ga­ra tir­ya­ki­le­ri­nin peş pe­şe si­ga­ra yak­ma­la­rı, as­tım atak­la­rı­nı te­tik­le­mek­te­dir. İf­tar sa­hur ara­sı 2-3 lit­re ka­dar su, ay­ran, so­da içil­me­si, he­ki­me da­nı­şı­la­rak bal­gam yu­mu­şa­tı­cı kul­la­nıl­ma­sı, oru­ca bağ­lı risk­le­ri azal­ta­bi­lir. Şe­ker has­tasıysanız bu gıdaları tüketmeyin Be­yaz un­lu gı­da­lar; ek­mek, pi­de, piz­za, bö­rek, po­ğa­ça, kek, ku­ra­bi­ye, ay­rı­ca pi­rinç, pa­ta­tes. Şer­bet­li tat­lı­lar ör­ne­ğin tu­lum­ba tat­lı­sı, bak­la­va, şe­ker­pa­re, re­va­ni, lok­ma, ka­da­yıf, kü­ne­fe, şö­bi­yet, ke­mal­pa­şa, çi­ko­la­ta, bal, re­çel...Şe­ker­li meş­ru­bat­lar, mey­ve su­la­rı. Şe­ker ora­nı yük­sek mey­ve­ler, ör­ne­ğin muz, üzüm, in­cir, ka­vun. Bun­la­rın ye­ri­ne; süt, pey­nir, yo­ğurt, ay­ran, ke­fir, yu­mur­ta, zey­tin, ye­şil seb­ze, çav­dar ek­me­ği, ke­pek­li ek­mek, ız­ga­ra et! ba­lık, ta­vuk gi­bi pro­te­in­den zen­gin, do­ma­tes, sa­la­ta­lık ve mey­ve çe­şit­le­riy­le bes­len­me­yi ter­cih et­me­si öne­ri­lir. İf­tar­da un içer­me­yen seb­ze çor­ba­sı, seb­ze ve zey­tin­yağ­lı ye­mek­le­rin tü­ke­til­me­si uy­gun ola­cak­tır. Gün­düz aşı­rı acık­ma ris­ki­ne kar­şı bul­gur pi­la­vı, ku­ru fa­sul­ye, no­hut, mer­ci­mek, ben­ze­ri pro­te­in ağır­lık­lı gı­da­lar yen­me­si fay­da­lı ola­cak­tır. Pro­te­in içe­ren gı­da­lar, mi­de­den ba­ğır­sa­ğa ya­vaş ge­çer­ler, uzun sü­re­li tok­luk his­si sağ­lar­lar. Ay­rı­ca ya­vaş çiğ­ne­mek ve ye­mek sı­ra­sın­da faz­la su iç­me­mek yi­ne sık acık­ma­yı en­gel­le­yen ön­lem­ler­den­dir… Mi­de ül­se­ri, ka­bız­lık, ref­lü ve ben­ze­ri ba­ğır­sak so­ru­nu ya­şa­yan­la­ra öne­ri­ler Uzun sü­re­li aç­lı­ğa bağ­lı ar­tan mi­de asi­di, gas­trit, ül­ser (mi­de ya­ra­sı), ka­bız­lık, ko­lit (bar­sak il­ti­ha­bı), ba­sur gi­bi so­run­la­rı art­ır­mak­ta ve kö­tü­leş­tir­mek­te­dir. Bu­na rağ­men oruç tut­mak­ta ıs­rar eden bu tür has­ta­la­rın, mi­de asi­di­ni art­ı­ran gı­da­lar­dan uzak dur­ma­la­rı ge­rek­mek­te­dir. Çiğ seb­ze, sa­rım­sak, so­ğan, do­ma­tes, acı bi­ber, mey­ve ye­ri­ne, zey­tin­yağ­lı seb­ze­ler, ho­şaf, kom­pos­to gi­bi piş­miş mey­ve­ler, kı­zart­ma ye­ri­ne baş­lan­mış ya da ız­ga­ra ba­lık, ta­vuk, et, yu­mur­ta, yo­ğurt tü­ke­ti­mi fay­da­lı ola­bi­lir. Kah­ve ve çay ye­ri­ne ada­ça­yı, zen­ce­fil, na­ne, ıh­la­mur ça­yı ter­cih edil­me­li­dir. Ref­lü so­ru­nu olan­la­rın mi­de hac­mi­ni faz­la ar­tır­ma­ya­cak mik­tar­da gı­da al­ma­la­rı, ay­nı ne­den­le ye­mek sı­ra­sın­da faz­la sı­vı tü­ket­me­me­le­ri, mi­de­den ye­mek bo­ru­su­na asit ka­ça­ğı­nı ön­le­mek açı­sın­dan fay­da­lı ola­cak­tır. Ye­mek üze­rin­den 2 sa­at­ten faz­la sü­re geç­me­den yat­mak ref­lü ola­sı­lı­ğı­nı ar­tır­mak­ta­dır. Yi­ne de mec­bur ka­lı­nıp ya­tı­la­cak­sa ya­tak ba­şı­nı ayak­la­rı­na ta­koz ko­ya­rak 10 cm ka­dar yük­selt­mek ref­lü ris­ki­ni azal­ta­bil­mek­te­dir. Ba­ğı­şık­lık sis­te­mi za­yıf olan­lar Çe­şit­li eden­ler­le ba­ğı­şık­lık sis­te­mi za­yıf­la­mış ve­ya kan­ser ya da ro­ma­tiz­mal has­ta­lık­lar ne­de­niy­le alı­nan ilaç­la­ra bağ­lı bu so­ru­nu olan­la­rın oruç tut­ma­la­rı öne­ril­me­mek­te­dir. Bu ki­şi­le­rin ba­sit mik­rop­la­ra kar­şı da­ya­nık­sız ha­le gel­miş ol­ma­la­rı özel­lik­le oruç sı­ra­sın­da da­ha ko­lay has­ta­lan­ma­la­rı­na ne­den ola­bil­mek­te­dir. Özel­lik­le or­ga­nik çiğ seb­ze, mey­ve, ku­ru­ye­miş tü­ke­ti­mi bu ki­şi­le­ri da­ha da­ya­nık­lı ha­le ge­ti­re­bil­mek­te­dir. Ko­yu ye­şil yap­rak­lı seb­ze­ler ör­ne­ğin, ıs­pa­nak, ro­ka, se­mi­zo­tu, ebe­gü­me­ci, te­re, na­ne, kır­mı­zı la­ha­na, ha­vuç, çi­lek, ki­raz, viş­ne, bö­ğürt­len, dut, ma­vi ye­miş (ya­ban mer­si­ni), kav­rul­ma­mış ba­dem, ce­viz ve fın­dık bu has­ta­la­rın oruç tut­mak­ta ıs­rar eder­ler­se da­ya­nık­lı­lık­la­rı­na yar­dım­cı ol­ma­sı müm­kün­dür.