İslam Tarikat/Mezhepleri

Celvetilik Celvetiyye Tarkatı

Celvetilik Celvetiyye Tarkatı
Yazan : @Dünya Dinleri Tarih : Kategori : İslam Tarikat/Mezhepleri Yorumlar : 0 Okunma : 7280 Beğen : 0

Celvetî şeyhlerinden biri olan İsmail Hakkı Bursevî’nin Silsile-î Celvetîye isimli kitabında tarikâtın ilk kez Tac'ed-Dîn İbrahim Zahid Geylânî zamanında ortaya çıktığını, lâkin tarikât olarak Aziz Mahmud Hüdayi döneminde kurulduğunu söylüyor. "Celvet’îyye" aynı zamanda Halvetiyye’nin de bir yan koludur. Celvetilik tarikatının kurucusu Aziz Mahmud Hüdai 1544’te Koçhisar’da doğdu.1628-1630 yıllarında İstanbul da vefat etti. Doğum yılı da yeride kaynaklarda tartışmalıdır. Sivrihisarda öğrenim gördükten sonra İstanbul’a geldi, Ayasofya Medresesi nde okudu. Bu sırada Halveti tarikatıyla yakınlık kurdu. Edirne Mısır medreselerinde okudu, değişik görevlerde bulundu, Şeyh Üftade den ders aldı, elaldı geziye çıktı. Sonra İstanbula dönüp Üsküdar a yerleti. 1589 da kendi adıyla anılan Tekkesini yaptırdı, Celveti Tarikatı nı kurdu. Çevresine toplananlara düşüncesini yaymaya başladı.

Aziz Mahmut Hüdai ‘nin kurduğu Celvetilik ; İslam şeriatına ve Sünni inançlara bağlıdır, onu Bayramiliğin bir kolu sayanda vardır. Celvetilik Tanrı adlarını anış kuralına dayanır.Bu tarikatın 3 temel ilkesi vardır. Kendi özünü Tanrı dan başka bütün varlıklardan arındırma (tezkiye), gönlü kötülüklerden arındırma (tasfie) , Allah ın kendiliğinden ortaya çıktığını bilmek (telciye). Tarikata bağlanmanın da belli yolları vardır : Tanrının varlığını akıl yoluyla benimsemek, Tanrının adlarını anmak, bu adları anmak, anış törenleri düzenlemek, duygularına,tutkularına, doğal eğilimlerine egemen olmak. Anış dizler üzerinde durarak topluca yapılır, saçlar genellikle uzatılır, başa onüç dilimli yeşil başlık ( takke) giyilir.

Felsefesi

Celvet kelime olarak halka karışmak, halkla birlikte olmak anlamına gelmektedir. Celvetîler halkla beraber olmanın hayırlı olduğunu düşünürler. Celvet ruhun olgunluğuna kanıttır. Halvet iste celvetin bütünleyicisidir. "Celvet" "beka" mertebesinin bir ifadesi olurken "Halvet" de "fena" mertebesinin bir ifadesidir.

Celvetîye tarikâtında zikir

Tarikatların çoğunda olduğu gibi Celvetîye’de de Allah’a kavuşmak için bir Kamil Mürşid’e bağlanmak gerekmektedir. Kamil Mürşid’e bağlanan müridin, mürşidinin öğretilerine uyması gerekmektedir. Mürid mürşidinin sözü üzerine zikir çeker.

Celvetîye’de ilk ve en mühim zikir Kelime-i Tevhid’tir. Yani; “Lâ ilah-e il-l-allah”

Celvetîye’de ikinci zikir Esma-i Seb’a’dır Allah’ın yedi ismini sırayla söylemektir. Sıra da şöyledir; Lailaheilaallah, Allah, Hû, Hakk, Hayy, Kayyum, Kahhar. Bu yedi isim de nefsin yedi mertebesine karşılıktır.

Celvetî Âyini

Celvetîlerin zikirleri diğer tarikat zikirlerinden farklı olarak dizlerinin üzerinde durarak yapılır ve buna “Nıfs-ı Kıyam” veya da “Hızır Kıyamı” denilir.

Celvetî’yyede Müzik

Bursa’daki Celvetîler de müziğe önem vermişlerdi. İsmail Hakkı Bursevî, Aziz Mahmud Hüdayi’nin şiirlerini bestelemişti.

Aziz Mahmud Hüdayi devrinde Celvetî tekkesinde kendisinin halifelerinden olan Hafız Kumral ve Şaban Dede gibi ünlü musıkîşinaslardandır. Tarikat şeyhlerinin çoğunun müzikle uğraşmasından da tarikatin müziğe verdiği önemi anlayabiliyoruz.

Celvetilik’e göre; insan yerinden yurdundan uzak kalmış, oaraya dönme,tanrısal varlığa kavuşma özlemi içindedir. (celvet sözcüğü yurdundan uzak kalmış anlamındadır). Bu özlem anmayla Tanrı’ya gönülden bağlanmakla sağlanabilir. Pazartesi ve Perşembe günleri oruç tutulur, öğleden önce ,öğleden sonra ve gece ; günde üç kez namaz kılınır. Özelikle sabah namazından sonra Tanrı adlarını anma gereği vardır.(bu işler yalnızda yapılablir )A.M.Hüdai nin yapıtları Külliyat-i Hazreti Hüdai adı altında toplanıp 1922 de bastırılmıştır.

Aziz Hüdai'nin Türbesi


Celvetilik’in Haşimilik (Haşimiye) adlı bir kolu vardır, kurucusu Bandırmalı Şeyh Haşim Baba’dır.

Celvetilik Kütüğü


- Hacı Bayram Veli
- Rüstem Halife
- Maakad Hızır Dede
- Aziz Mahmud Hüdai
- Şeyh Ahmed
- Şeyh Cenneti
- Zakirzade Adullah
- Osman Atpazari
- İsmail Hakkı Bursai
- Pertev Ahmed
- Mehmet Ruşen
- Mehmet Şahabattin
- Seyyit Abdurrahman Nesib
- Seyyit Mehmed Ruşen
- Şeyh Şahab Efendi



Kaynak : İ.Z.EYÜBOĞLU



Yazar Hakkında

  • @Dünya Dinleri

    @Dünya Dinleri

    Bırakın Fikirleriniz Özgür Kalsın ! https://www.alternatifforum.org

    Dunyadinleri.Com Yöneticisi

Yorum Yaz


Yazdığınız yorumların genel ahlak kurallarına uygun olmasına özen gösteriniz. Ayrıca yazdığınız yorumlarda isminiz e postanız eksik yanlış olmamalıdır aski halde yorumlarınız onaylanmaz dikkate alınmaz cevap verilmez.